هنگامی که در سال ۱۸۳۲ میلادی، تلگراف برای اولین بار طراحی شد، کسی فکر نمی‌کرد روزی فرا برسد که دستگاه‌های الکترونیکی بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند و مدیریت یک مکان فیزیکی را برعهده بگیرند؛ اما در سال ۱۹۹۰ و با معرفی اینترنت اشیا (ّInternet of Things) یک قدم به دنیای ابزارهای هوشمند نزدیک‌تر شدیم و امروزه می‌توانیم این تکنولوژی را از نزدیک لمس کنیم؛ این اینترنت اشیاست که باعث به‌وجود آمدن خانه‌های هوشمند، مدارس هوشمند، ماشین‌های خودران و… شده است.
این فناوری جذاب، به سرعت جای خود را در مدارس و دانشگاه‌ها نیز باز کرد و به لطف آن، این روزها می‌توانیم کلاس‌های الکترونیک خود را به سادگی برگزار کرده و مدارس را به شکل الکترونیک مدیریت کنیم؛ اما در این مقاله از همکلاسی قصد داریم کمی بیشتر با این تکنولوژی و کاربردهای آن در مدارس آشنا شویم، اما قبل از هر چیز، بد نیست کمی دقیق‌تر اینترنت آشنا یا IoT را بررسی کنیم و پس از آن با کاربرد اینترنت اشیا در آموزش آشنا می‌شویم.
اینترنت اشیا (IoT) چیست؟
اولین وسیله‌ای که شاید بتوان نام اینترنت اشیا را روی آن گذاشت، یک دستگاه فروش نوشابه‌ی کوکاکولا بود که در سال ۱۹۸۰ مورد استفاده قرار می‌گرفت و از طریق اینترنت وضعیت خنک بودن نوشابه‌ها و تعداد موجودی نوشابه را به شرکت اطلاع میداد، اما اگر بخواهیم کمی دقیق‌تر تاریخچه‌ی این تکنولوژی را بررسی کنیم، برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ بود که فردی به نام جان رومکی، یک توستر را با اینترنت و در بستر TCP/IP (نوعی پروتکل که ارتباط اینترنتی را فراهم می‌کند) راه‌اندازی کرد و این نخستین باری بود مفهوم اینترنت اشیا به شکل امروزی خود، رواج پیدا کرد.
اینترنت اشیا چه کاربردی در مدارس هوشمند دارد؟
اینترنت اشیا علاوه‌بر اینکه فرایند آموزش را برای دانشآموزان و مدارس ساده‌تر می‌کند، به یادگیری بهتر دروس نیز کمک کرده و امکان تعامل بیشتر دانشآموزان با مفاهیم درسی را فراهم می‌کند، حضور و غیاب الکترونیک، تخته‌ی هوشمند، اطلاع‌رسانی خودکار والدین و… از جمله مورادی هستند که می‌توان آن‌ها را در دسته‌ی اینترنت اشیا قرار داد، که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
حضور و غیاب الکترونیک
سیستم حضور و غیاب الکترونیک، این امکان را به مدرسه‌ی شما می‌دهد که وضعیت تردد و حضور و غیاب دانشآموزان را به شکل الکترونیک و کاملا خودکار زیر نظر داشته باشید، نحوه‌ی عملکرد این سیستم به این شکل است که دانشآموزان به محض ورود به مدرسه وضعیت حضور خود را با کارت یا اثر انگشت ثبت کرده و اطلاعات از طریق اینترنت یا شبکه‌ی داخلی مدرسه، به شکل خودکار به سرور مرکزی منتقل شده و ثبت می‌شوند؛ پس از ثبت اطلاعات در سامانه‌ی مدرسه، در صورتی که دانشآموزان تا ساعت مشخصی، وضعیت حضور خود را ثبت نکرده باشند، سیستم به شکل اتوماتیک، غیبت دانشآموزان را به والدین اطلاع داده و در دفتر کلاسی الکترونیک نیز ثبت خواهد کرد.
مثالی که بررسی کردیم، نمونه‌ای ساده از کاربرد اینترنت اشیا بود و ماجرا وقتی جذاب‌تر می‌شود که بتوانیم از این تکنولوژی در سایر بخش‌های مدرسه نیز استفاده کنیم؛ اگر علاقه‌مندید بیشتر با سیستم حضور و غیاب الکترونیک در مدرسه‌ها آشنا شوید، توصیه می‌کنیم همین حالا ویژگی‌های نرم افزار حضور و غیاب مدارس را ببینید!
سیستم اطلاع‌رسانی والدین
با استفاده از یک سیستم مدرسه هوشمند و به لطف وجود اینترنت اشیا، تمام وقایع و رویدادهای مدرسه، می‌تواند به سرعت به اطلاع والدین یا دانشآموزان برسد، به عنوان مثال هنگامی که معلم نمرات دانشآموزان را در سیستم کارنامه‌ی الکترونیک ثبت می‌کند، سامانه به شکل خودکار نمرات و وضعیت تحصیلی دانشآموزان را از طریق اپلیکیشن موبایل یا سامانه‌ی پیامکی به اطلاع والدین می‌رساند و همه‌ی این مراحل در کمتر از چند دقیقه انجام می‌شوند، بدون نیاز به مراجعه‌ی حضوری والدین و تنها با استفاده از بستر اینترنت.
تجهیزات سخت‌افزاری مدارس هوشمند
قبلا در مقاله‌ی آشنایی با تجهیزات مدارس هوشمند، با برخی از وسایل سخت‌افزاری و تجهیزات نرم‌افزاری مدارس هوشمند آشنا شدیم، ابزارهایی مثل تخته‌ی تعاملی (برد هوشمند) یا میکروسکوپ الکترونیک از جمله مواردی هستند که در صورت اتصال به اینترنت می‌توان آن‌ها رو نوعی تکنولوژی مبتنی بر اینترنت اشیا به حساب آورد، چرا که می‌توانند ارتباط خود را با سایر وسایل و از طریق اینترنت برقرار کنند.
سیستم‌های امنیتی مدرسه
دوربین‌های مداربسته، سیستم‌های اطفاء حریق، سیستم‌های صوتی/تصویری، آسانسورها و… نیز می‌توانند در بستر اینترنت با هم در ارتباط باشند و به عنوان مثال اگر در یک بخش ساختمان مدرسه هوشمند، مشکلی رخ دهد (مثلا آتش‌سوزی، دود و…) سیستم مبتنی بر اینترنت اشیا امکان اطلاع‌رسانی این مشکل را به واحد مرکزی خواهد داشت و بدین ترتیب می‌توان تا حد زیادی امنیت مدارس هوشمند را تامین کرد.
ابزارهایی برای افراد کم‌توان
برخی از دانشآموزان با مشکلات شنوایی، مشکل در حرکت یا سایر ناتوانی‌های جسمی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و این تکنولوژی است که می‌تواند شرایط تحصیل را تا حد زیادی برای آن‌ها ساده‌تر کند، سیستم‌های تبدیل گفتار به متن، سمعک‌های هوشمند، میز و نیمکت‌های الکترونیک و… از جمله‌ی این موارد کمکی برای افراد کم‌توان به حساب می‌آیند، که با اتصال آن‌ها به شبکه‌ی داخلی مدرسه یا اینترنت می‌توان تجربه‌ی بسیار لذت‌بخش‌تری از تحصیل را برای این دسته از دانشآموزان خلق کرد.
سیستم‌های اتوماسیون مدرسه هوشمند
از جمله کاربردهای دیگری که می‌توان برای IoT در مدارس هوشمند در نظر گرفت، به‌کارگیری این تکنولوژی در بخش‌های مختلف مدرسه مثل کتابخانه، بوفه‌ی الکترونیک، سیستم اتوماسیون تغذیه و… است؛ به عنوان مثال برای مدیریت کتابخانه مدرسه، این امکان در سیستم وجود دارد که دانشآموزان بدون نیاز به مراجعه‌ی حضوری و تنها از طریق اپلیکیشن موبایل مدرسه، بتوانند وضعیت موجود بودن کتاب‌ها را بررسی کرده و کتاب مورد نظر خود را رزرو کنند؛ همین قابلیت می‌تواند در سایر بخش‌های مدرسه مثل سیستم رزرو غذا یا بوفه‌ی الکترونیک نیز پیاده‌سازی شود و علاوه‌بر ساده‌تر کردن فرایندها برای دانشآموزان در وقت و هزینه‌ی اعضای مدرسه نیز صرفه‌جویی کند.
کاربرد اینترنت اشیا در آموزش
علاوه‌بر تمام مواردی که تا اینجا به آن‌ها اشاره کردیم، نمی‌توان از نقش IoT و به طور کلی اینترنت در فرایندهای آموزش چشم‌پوشی کرد، امکان مدیریت کلاس‌های مجازی، به اشتراک‌گذاری انواع فایل‌های آموزشی، جزوات و منابع درسی الکترونیک و… از جمله کاربردهای دیگر اینترنت در مدارس هوشمند محسوب می‌شوند، فرقی نمی‌کند چه نوع مدرسه‌ای هستید یا در کدام بخش مدرسه مشغول به کارید، مدیر یا معاون؛ در هر صورت داشتن یک مدرسه هوشمند، شما را یک قدم جلوتر از سایر مدارس قرار می‌دهد؛ اگر شما هم علاقه‌مندید یک مدرسه هوشمند داشته باشید، همین حالا دموی رایگان همکلاسی را ببینید و خودتان از نزدیک با یک نرم افزار مدرسه هوشمند کار کنید!