هوشمند سازی مدارس، امروزه به یکی از بحث‌های داغ در بسیاری از کشورها تبدیل شده، اگر این امکان برای مدرسه‌ها فراهم باشد که فرایند آموزش و تحصیل را به کمک تجهیزات هوشمند به دانش‌آموزان خود ارائه دهند، نه‌تنها یک قدم مهم برای بهبود فرایند آموزش برداشته‌اند، بلکه فرایند مدیریت مدرسه نیز مبتنی بر تکنولوژی انجام می‌شود و این یعنی صرفه‌جویی بسیار زیاد در هزینه‌های پنهان مدرسه؛ در این مقاله از همکلاسی قصد داریم کمی بیشتر با فرایند هوشمند سازی مدارس و مزایای آن آشنا شویم.

هوشمند سازی مدارس دقیقا به چه معناست؟

قبل از هر چیز بد نیست کمی بیشتر با مفهوم هوشمند سازی مدارس آشنا شویم و ببینیم چه تفاوتی با یک مدرسه‌ی معمولی دارند؛ مفهوم مدرسه هوشمند و به طور کلی هوشمند سازی مدارس، برای نخستین بار توسط دیوید پرکینز از دانشگاه هاروارد مطرح شد و بعدها در کشورهای توسعه‌یافته نیز مورد استقبال قرار گرفت.

در یک تعریف عمومی، می‌توان مدارسی را هوشمند (یا فرایند هوشمند سازی مدارس) نامید که بخش‌های مختلف خود را به کمک رایانه و شبکه‌های کامپیوتری به هم متصل کرده‌اند، اما به نظر شما این تعریف تا چه حد دقیق و کارآمد است؟ آیا تنها تفاوت یک مدرسه هوشمند با سایر مدارس، به‌کارگیری چندین کامپیوتر است؟ احتمالا خیر، هوشمند سازی مدارس فرایندی پیچیده‌تر است!

مهم‌ترین ویژگی‌های مدرسه هوشمند چیست؟

یک مدرسه هوشمند واقعی، در ظاهر توسط یک یا چند کامپیوتر مدیریت می‌شود، اما اگر کمی دقیق‌تر این مفهوم را بررسی کنیم، به سبک نوینی در مدیریت خواهیم رسید؛ یک مدرسه هوشمند باید این امکان را برای اعضا (کادر اداری، آموزگاران، والدین و دانش‌آموزان) فراهم کند که در هر ساعتی از شبانه روز امکان استفاده از مدرسه‌ی خود را داشته باشند، به عنوان مثال معلم باید بتواند حتی هنگامی که در سفر است، تکالیف مد نظر خود را برای دانش‌آموزا‌نش بارگذاری کرده و بچه‌ها به سادگی قادر باشند پاسخ تکالیف را برای معلم‌شان در سیستم آپلود کنند.

۱. سبک‌های رفتاری هنگام هوشمند سازی مدارس

برخلاف عاداتی که در مدارس عادی داشتیم، یک مدرسه هوشمند حتی در سبک رفتار افراد نیز تفاوت ایجاد می‌کند، به عنوان مثال حضور و غیاب مدرسه به شکل الکترونیک و توسط اثر انگشت یا کارت‌های هوشمند انجام می‌شود، دیگر احتیاجی نیست که معلم یا معاونین زمان زیادی از وقت خود را صرف حضور و غیاب بچه‌ها کنند، بلکه تمام این فرایند به شکل کاملا خودکار انجام می‌شود، جالب‌تر از همه اینکه وضعیت تردد یا غیبت دانش‌آموزان بلافاصله در سیستم مدیریت مدرسه هوشمند ثبت و اطلاع‌رسانی آن نیز به شکل اتوماتیک برای والدین ارسال می‌شود، در حقیقت هوشمند سازی مدارس نه تنها فرایندها را دقیق‌تر می‌کند، مدیریت یک مدرسه و ارتباط افراد را هم ساده‌تر می‌کند.

۲. نحوه‌ی ارتباط اعضا در یک مدرسه هوشمند

والدین می‌توانند بدون نیاز به مراجعه‌ی حضوری به مدرسه، با کارکنان یا معلمین در ارتباط بوده و از وضعیت درسی یا انضباطی فرزندان خود مطلع شوند؛ به خصوص این روزها که همه‌ی ما درگیر زندگی‌های پرمشلغه‌ی شهری شده‌ایم، امکان ارتباط آنلاین بین اعضای مدرسه و هوشمند سازی مدارس می‌تواند یک مزیت جذاب هم برای والدین و هم برای مدارس باشد، از سوی دیگر دانش‌آموزان نیز می‌توانند به سادگی و از هر نقطه‌ی کشور در کلاس‌های درس خود حاضر شوند یا در امتحانات آنلاین شرکت کنند.

۳. تعامل بیشتر دانش‌آموزان با درس و محیط مدرسه

چه بخواهیم چه نخواهیم، نسل جدید در استفاده از تکنولوژی حرفه‌ای‌تر از ما عمل می‌کنند و به سادگی می‌توانند نیازهای خود را با یک تلفن هوشمند برطرف کنند، بنابراین تحصیل در یک مدرسه‌ی هوشمند نیز می‌تواند به اندازه‌ی کافی برای آن‌ها جذاب و سرگرم‌کننده باشد، در این حالت دانش‌آموزان نه‌تنها به تحصیل می‌پردازند، بلکه دوران مدرسه را به آن شکلی که برایشان جذاب‌تر است می‌گذرانند؛ امروزه به لطف هوشمند سازی مدارس، آموزش‌های تعاملی بیشتر از قبل مورد توجه قرار قرار گرفته.

آموزش تعاملی چیست؟

آموزش تعاملی (Interactive Training) نوعی از شیوه‌ی یادگیری است که در آن، فراگیران به شکل مستقیم با فضای تدریس در ارتباط هستند، نظر خود را به راحتی درباره‌ی مفاهیم بیان می‌کنند و حتی بخشی از درس را خود دانش‌آموزان پیش می‌برند؛ اگر به کمی قبل‌تر برگردیم، احتمالا همه‌ی ما تجربه‌ی چنین چیزی را به شکل محدود داشته‌ایم؛ آزمایشگاه درس علوم، فیزیک یا شیمی را به یاد دارید؟ هنگامی که معلم یک مفهوم اساسی را به شکل آزمایش، تدریس می‌کرد.

آیا بهتر آن مفهوم را یاد نمی‌گرفتیم؟ حتی در برخی مواقع که خودمان آزمایش را انجام می‌دادیم، این اثرگذاری چندین برابر میشد؛ حال مدارس هوشمند با استفاده از تجهیزات مرتبط با تکنولوژی، می‌توانند این تعامل را برای دانش‌آموزان به وجود آورند؛ اگر علاقه‌مندید بیشتر در این خصوص بدانید، همین حالا مقاله‌ی آشنایی با آموزش تعاملی را بخوانید.

خیلی از روانشناسان معتقدند اگر دانش‌آموزان خودشان با مفاهیم درسی درگیر شده و در روند پیش‌روی درس فعال باشند، میزان یادگیری آن‌ها افزایش چشم‌گیری خواهد داشت، اما این امر نیازمند ایجاد علاقه و اشتیاق در بچه‌هاست؛ با فراهم‌سازی شرایطی که برای دانش‌آموزان سرگرم‌کننده باشد، احتمالا خیلی بهتر می‌توانیم به این هدف دست پیدا کنیم؛ این شرایط را می‌توان با استفاده از بازی‌وارسازی (Gamification) برای افراد به وجود آورد؛ گیمیفیکیشن به زبان ساده، به حالتی گفته می‌شود که یک فرایند سرگرم‌کننده (مثل بازی) را در فرایندی دیگر تعبیه کنید و بدین ترتیب این جذابیت را برای افراد ایجاد کنید که با میل و اشتیاق یک روند را دنبال کنند (مثلا برای یادگیری درس ریاضی)

۴. سخت‌افزار و نرم‌افزارهای نوآورانه

در کنار همه‌ی مزایایی که بالاتر به آن‌ها اشاره کردیم، یکی از جذابیت‌هایی که در یک مدرسه هوشمند با آن روبه‌رو هستیم، به‌کارگیری سخت‌افزار و نرم‌افزارهای نوآورانه است، به عنوان مثال استفاده از تخته‌های هوشمند برای تدریس در کلاس، دستگاه‌های کنترل تردد و ثبت خودکار حضور و غیاب دانش‌آموزان و برگزاری کلاس یا آزمون‌های آنلاین به شکل کاملا الکترونیک نمونه‌هایی از ابزارهایی هستند که به کمک آن‌ها می‌توانید جذابیت درس و یادگیری را در مدرسه‌ی هوشمند خود، دوچندان کنید؛ در حالی که تا دهه‌ی پیش اکثر پدر و مادرها تصور می‌کردند تنها کاربرد کامپیوتر برای فرزندشان، بازی کردن است، امروزه شاهد این موضوع هستیم که بخش زیادی از آموزش و یادگیری بچه‌ها به وسیله‌ی کامپیوتر و اینترنت در حال انجام است!

استفاده از سخت‌افزار و نرم‌افزار مناسب، به شما کمک می‌کند محتوای آموزشی را سریع‌تر و کارآمدتر به دست دانش‌آموزان برسانید و علاوه‌بر آن امکان ذخیره‌سازی اطلاعات نیز در سیستم‌ها وجود دارد، بدین ترتیب دانش‌آموزان در هر ساعتی از شبانه‌روز می‌توانند به فایل‌های آموزشی مورد نیازشان دسترسی داشته و از آن‌ها استفاده کنند؛ این موضوع نه‌تنها فرایند آموزش را برای اعضای مدرسه ساده‌تر می‌کند، بلکه بازدهی مدارس را نیز افزایش خواهد داد.

۵. نبود محدودیت زمانی و مکانی

یکی از جذابیت‌های دیگری که در مدارس هوشمند و به خصوص آموزش الکترونیک شاهد آن‌ هستیم، آزادی عمل بیشتر مدارس در برگزاری کلاس‌های درس است، فرقی نمی‌کند در کجای دنیا حضور داشته باشید، در هر جایی و هر زمانی می‌توانید به سادگی چند کلیک وارد کلاس الکترونیک شده و با دانش‌آموزان تعامل داشته باشید، از سوی دیگر حاضرین در کلاس نیز می‌توانند با شما صحبت کرده و حتی فایل یا تصویری را با کلاس به اشتراک بگذارند.

به کمک یک سیستم کلاس آنلاین حرفه‌ای، معلم و دانش‌آموزان می‌توانند با هر وسلیه‌ای (موبایل، تبلت یا کامپیوتر) در کلاس درس حاضر شوند؛ معلم می‌تواند وضعیت حضور و غیاب دانش‌آموزان را بررسی کرده و به سادگی با بچه‌ها تعامل داشته باشد، صفحه‌نمایش رایانه‌ی خود یا فایل‌های مختلف آموزشی را با دانش‌آموزان به اشتراک بگذارد و حتی با قلم نوری، یک فرمول ریاضی را روی تخته‌ی مجازی بنویسد، اگر دوست دارید بیشتر با این سیستم آشنا شوید، همین حالا صفحه‌ی ویژگی‌های کلاس آنلاین را ببینید!

۶. دسترسی ساده‌تر به اطلاعات درسی

ویژگی مثبت دیگری که در مدارس هوشمند یا الکترونیک وجود دارد، این است که بچه‌ها می توانند در هر ساعتی از شبانه روز به محتوای درسی یا کلاس‌های ضبط شده‌ی خود دسترسی داشته باشند، یک نرم افزار مدرسه خوب این امکان را به شما می‌دهد که فایل‌های آموزشی را به شکلی دقیق و مرتب دسته‌بندی کرده و در اختیار دانش‌آموزان قرار دهید؛ از سوی دیگر به کمک نرم‌افزارهای کلاس آنلاین، شما می‌توانید یک کلاس درس را به شکل خودکار ضبط کنید تا دانش‌آموزان در هر زمانی که تمایل داشتند به فیلم ضبط‌شده‌ی کلاس خود دسترسی داشته باشند.

همچنین قابلیت‌هایی مثل سیستم مشاوره‌ی دانش‌آموزی یا تکالیف الکترونیک نیز علاوه‌بر اینکه ارتباط میان معلم و دانش‌آموزان را به خوبی برقرار می‌کنند، این امکان را به والدین نیز می‌دهد که در جریان روند درسی فرزندان خود قرار بگیرند (به عنوان مثال وضعیت برنامه‌ی درسی یا انجام تکالیف فرزند خود را بررسی کرده و از صحت آن مطمئن شوند) از سوی دیگر، به دلیل ماهیت سیستم آموزش مجازی، دانش‌آ‌موزان همواره به اینترنت دسترسی دارند و می‌توانند به سادگی یک جستجو، اطلاعات مورد نیاز خود را یافته و از آن استفاده کنند.

۷. صرفه‌جویی در هزینه‌های مدرسه

در کنار تمام قابلیت‌هایی که تا اینجا به آن‌ها اشاره کردیم، یکی از جذابیت‌های هوشمند سازی مدارس برای کادر مدسه، صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌هاست؛ شاید در ابتدای کار برای هوشمند کردن مدرسه‌ی خود هزینه‌های نسبتا سنگینی متحمل شوید، اما این یک سرمایه‌گذاری حرفه‌ای و پرسود برای شماست؛ در یک مدرسه‌ی هوشمند، همه‌چیز می‌تواند به شکل کاملا الکرونیک انجام شود، کلاس‌ها و آزمون‌های مدرسه، جلسات اولیا و مربیان، فرم‌های ثبت‌نام دانش‌آموزان، جزوات درسی و تکلیف‌ها، همه‌و‌همه به شکل کاملا الکترونیک و بدون نیاز به کاغذ انجام می‌شوند و این یعنی صرفه‌جویی در هزینه‌های پنهان مدرسه!

از سوی دیگر مدیریت تمام بخش‌های مدرسه نیز توسط یک نرم‌افزار کامپیوتری انجام می‌شود؛ کتابخانه، بوفه‌ی مدرسه، حضور و غیاب دانش‌آموزان و کارکنان، حسابداری و سیستم‌های حقوق و دستمزد و شهریه،‌ مدیریت اطلاعات دانش‌آموزان و… به شکل کاملا الکترونیک انجام می‌شوند و این یعنی افزایش دقت و صرفه‌جویی در زمان کارکنان.

هرچند مدارس هوشمند، در کشور ما هنوز در ابتدای راه هستند، اما به لطف رشد تکنولوژی و سامانه‌های مدیریت مدرسه، همین حالا نیز می‌توانید یک مدرسه هوشمند داشته باشید، ما در همکلاسی این امکان را برای مدیران، معلمین و کادر مدارس فراهم کرده‌ایم که به شکل رایگان، از دموی نرم‌افزار مدرسه استفاده کنند، بنابراین اگر شما هم علاقه‌مندید مدرسه‌ی خود را هوشمند کنید، همین حالا دموی رایگان همکلاسی را ببینید و خودتان از نزدیک با امکانات آن آشنا شوید؛ راستی شما چه تجربه‌ای در خصوص هوشمند سازی مدارس دارید؟ دیدگاه و تجربیات ارزشمند خود را با ما و کاربران همکلاسی به اشتراک بگذارید.