مجتمع منظومه خرد

سرگذشت

سال ۱۳۷۹ موسسه منظومه خرد در محله قیطریه توسط بانو خیریه بیگم حائری‌زاده بنیان نهاده شد. نامناسب بودن فضای آموزشی و استقرار آن در محلی پرجمعیت و مسکونی، بانو حائری‌زاده و دیگر همکاران فرهنگی‌اش جمعاً ۵۸ نفر را بر آن داشت که مکان مدرسه را تغییر دهند؛ از این‌رو، در سال ۱۳۸۲، زمین جدید موسسه، خریداری و در همان سال ساخت آن آغاز شد. غلامرضا بهاری، همسر یکی از اعضای گروه ۵۸ نفره، پرداخت همه‌ی سرمایه‌ی مورد نیاز خرید و ساخت این مجموعه را بر عهده گرفت؛ به شرط آنکه همه‌ی مبلغ هزینه‌شده طی مدت ۱۰ سال به وی برگردانده شود. این موسسه از آغاز با عنوان مدرسه‌ی غیردولتی فعالیت خود را آغاز کرد و زمین آن از شمال به خیابان گلستان یکم و از جنوب به بلوار دانشجو محدود است.

این دو خیابان به سبب شیب تند زمین، اختلاف سطح بسیار با یکدیگر دارند. این شیب به حدی است که نمای شمالی ساختمان هفت‌ طبقه و نمای جنوبی آن سه‌طبقه است. طبقۀ چهارم که به حیاط‌های مدارس نیز اختصاص دارد، با خیابان گلستان یکم هم‌سطح است. بر روی طبقۀ چهارم، ۳ ساختمان مجزای سه‌طبقه ویژ‌ی مقاطع دبستان، راهنمایی و دبیرستان جای دارند. این ساختمان‌ها توسط حیاط‌های مجزای خود از یکدیگر جدا می‌شوند. طراحی و اجرای بنای این موسسه را با زیربنایی به وسعت ۲۰۰‘۱ متر مربع، فرهاد حضرت‌حسینی، زیر نظر مستمر هیئت موسس آن و غلامرضا بهاری انجام داده است. عملیات ساختمانی در ۱۳۸۴ شمسی به اتمام رسید و موسسه در همان سال به طور رسمی افتتاح شد.^۱

موسسه تلاش کرد تا با برنامه ریزی‌های واحد توسعه‌ی سازمانی، منابع انسانی ماهر و متخصص را در موقعیت‌های شغلی مختلف به کار گیرد. هم چنین با کمک این واحد و واحدهای ارزشیابی، فناوری اطلاعات، روابط بین الملل، مشاوره و مجموعه ورزشی، بستر رشد همه جانبه و عمیق مسئولان و دانش آموزان را فراهم کند. با همکاری انتشارات منظومه‌ی خرد، خانه‌ی هنر خرد و مدرسه زبان خرد، فعالیت‌های فرهنگی موسسه در سطح گسترده‌تری ادامه می‌یابد. موسسه با تاسیس کانون خیریه آموزشی رهپویان دانایی خرد، آغازگر مسیری شده است تا با جذب دانش آموختگان، مربیان و اولیای مدارس خرد، به توانمند سازی و مهارت آموزی قشر آسیب پذیر کمک کند. 

موسسه آموزشی منظومه‌ی خرد از مدارس خرد شامل خانه‌ کودک، پیش‌دبستانی، دبستان، دبیرستان دوره اول و دبیرستان دوره دوم، واحدهای آموزش و توسعه‌ی منابع انسانی، تحقیق و توسعه، فناوری اطلاعات، آزمون، مشاوره، خانه‌ی هنر خرد، انتشارات منظومه‌ی خرد، و مجموعه‌ی ورزشی تشکیل شده است. 

بالاترین واحد نظارتی و تصمیم‌گیرندۀ این مؤسسه مجمع عمومی آن است که از ۵۸ تن موسس تشکیل شده است. این مجمع یک بار در سال تشکیل جلسه می‌دهد و به بررسی مسائلی دربار‌ه‌ی سود و زیان و انتخاب هیئت امنا می‌پردازد. هیئت امنای این مؤسسه مرکب از ۸ تن است که برای مدت ۴ سال انتخاب می‌شوند و وظیفه‌ی اصلی آن ترمیم سیاست‌های کلی مؤسسه است؛ همچنین انتخاب هیئت عامل و مدیرعامل مؤسسه بر عهدۀ هیئت امنا ست. هیئت عامل نیز مرکب از ۸ تن و شامل مدیرعامل موسسه، مدیران و معاونان مدرسه‌ها است. تصمیمات بزرگ و کوچک در واحدهای مختلف مؤسسه پس از تشکیل گروه مدیریت که مرکب از مدیران همه‌ی واحدها و مدیرعامل است، اجرایی می‌شود. در حال حاضر موسسه‌ی آموزشی منظومه خرد دارای بیش از ۲۵۰ تن پرسنل تمام‌وقت و نیمه‌وقت است. 

واحد‌های مختلف موسسه آموزشی منظومه خرد

در ۱۳۸۰ شمسی، واحد تحقیق و توسعه‌ی موسسه برای دست یافتن به مهم‌ترین هدف آن، یعنی تبدیل شدن به آموزشگاهی با استانداردهای جهانی، تشکیل شد. از وظایف این واحد می‌توان به بررسی تارنماهای آموزشی جهانی برای ارائه‌ی الگوهای آموزشی و تدوین چشم‌انداز مؤسسه و بازنگری آن در هر دوره‌ی پنج‌ساله اشاره کرد. 

واحد آموزش و توسعه‌ی منابع انسانی موسسه، با هدف به‌روزرسانی شیوه‌های آموزشی و تربیتی و با ارزیابی عملکرد پرسنل به طراحی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی می‌پردازد؛ همچنین برگزاری دوره‌های توسعه‌ی حرفه‌ای برای متقاضیان خارج از موسسه نیز برعهده‌ی این واحد است. 

واحد فناوری اطلاعات این موسسه، با هدف توانمند ساختن دانش‌آموزان در مهارت‌های عمومی رایانه‌ای و استفاده از فناوری IT در توسعه و تعمیق آموزش تشکیل شده است. در این مؤسسه، به همه‌ی دانش‌آموزان از پیش‌دبستانی تا پیش دانشگاهی، دروس رایانه‌ای آموزش داده می‌شود. استفاده از امکانات اینترنتی نیز در همه جای مؤسسه امکان‌پذیر است. 

خانه‌ی هنر خرد نیز یکی دیگر از واحدهای مجتمع آموزشی منظومه خرد است که به آموزش رشته‌های مختلف هنری به علاقه‌مندان می‌پردازد. برگزاری کلاس‌های آموزشی آزاد برای دانش‌آموزان و اولیای آن‌ها و علاقه‌مندان خارج از مؤسسه، برگزاری دوره‌های تخصصی هنری در سطح حرفه‌ای، و برنامه‌ریزی و نظارت آموزش هنر در همۀ مقاطع تحصیلی مدارس خرد، از دیگر فعالیت‌های این واحد است. 

واحد انتشارات موسسه آموزشی منظومه خرد از ۱۳۸۷ فعالیت خود را در دو حیطه‌ی آموزشی و عمومی، به‌طور مستقل آغاز کرده است. این مؤسسه تاکنون مجموعه کتاب‌های کارِ علوم مقطع دبستان، و کتاب‌های آموزش معلمان را نیز منتشر کرده است. 

مجموعه ورزشی موسسه آموزشی منظومه‌ خرد دارای سالن‌های ورزشی توپی و راکتی، ورزش‌های رزمی، بدن‌سازی و استخر است و افزون بر دانش‌آموزان این مؤسسه، علاقه‌مندان آزاد نیز می‌توانند در خارج از ساعت‌های آموزشی، از امکانات آن استفاده کنند. 

واحد روابط بین‌الملل این موسسه با هدف استفاده از تجربیات جهانی در امر آموزش و ارتقای کیفیت آموزش تشکیل شده است. شرکت در کنفرانس‌ها و همایش‌های بین‌المللی، تشویق و همراهی معلمان برای شرکت در دوره‌های آموزشی، توسعه‌ی حرفه‌ای در شبکه‌ی دانش جهانی و آماده‌سازی دانش‌آموزان برای حضور در مسابقات بین‌المللی برعهده‌ی این واحد است. دانش‌آموزان مجتمع منظومه خرد تاکنون موفق به کسب چندین مقام برتر در مسابقات جهانی و اجرای پروژه‌های بین‌المللی شده‌اند. افزون بر این، آنها تاکنون اختراعاتی را نیز به ثبت رسانده‌اند که از آن جمله می‌توان به سیستم تنظیم ارتفاع هوشمند، امکان تشخیص شرایط محیطی برای کاربرد در زیردریایی‌های تحقیقاتی، ربات بالارونده از طناب با قابلیت کنترل از راه دور و تشخیص موانع و شرایط محیطی اشاره کرد. 

دانش‌آموزان موسسه‌ی آموزشی منظومه خرد همچنین می‌توانند مقالات خود را در بیش از ۲۰ انجمن علمی و ادبی و در بانکی که به همین منظور تاسیس شده است، به ثبت برسانند. این مقالات در پایان هر سال در جشنواره‌ی دانش‌آموزی خرد بررسی و رتبه‌بندی می‌شوند. 

این مؤسسه دارای ۲۰۰‘۱ دانش‌آموز در مقاطع مختلف تحصیلی است. آزمایشگاه‌های فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و واحد کامپیوتر از جمله امکانات آموزشی‌اند که دانش‌آموزان در تمام ساعات حضور در موسسه می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. 

کتابخانه‌ی مجتمع منظومه خرد با بیش از ۰۰۰‘۱۴ عنوان کتاب به زبان‌های فارسی و انگلیسی، ۱۵ عنوان مجله و روزنامه‌ فارسی و انگلیسی، و همچنین کتابخانه‌ی دبستان با ۰۰۰‘۵ جلد کتاب و ۵ عنوان نشریه، در اختیار دانش‌آموزان این مؤسسه قرار دارد. سالن اجتماعات مجهزی نیز با گنجایش ۴۰۰ تن، سالن غذاخوری با گنجایش ۴۰۰ تن، سالن همایشی با گنجایش ۱۰۰ تن و سالن کنفرانسی با گنجایش ۳۵ تن از دیگر امکانات این مؤسسه است؛ همچنین در این مؤسسه، یک پزشک عمومی به‌صورت تمام‌وقت در سالنی مجهز به همه‌ی تجهیزات پزشکی اورژانسی و درمانی مستقر است و به‌طور مستمر، بر سلامت دانش‌آموزان نظارت دارد. 

واحد آموزش مجتمع منظومه خرد

ما اینجا نیستیم تا «یاد بدهیم» ما آمده‌ایم تا «یاد بگیریم» و یادگیری را زندگی کنیم.

فضای آموزشی استاندارد و گروه مدیریتی و آموزشی کارآمد و منطبق با استانداردهای جهانی، این موسسه را از دیگر موسسات آموزشی در کشور متمایز کرده است. 

خانه کودک

کودکان زیر سن مدرسه در خانه‌ی کودک منظومه خرد، پرورش می‌یابند. منظومه خرد با کمک به رشد و تکامل همه‌جانبه‌ی کودکان، تاکید بر مشارکت کودکان در فعالیت‌های فردی و گروهی، احترام به محیط زیست و تلاش برای حفظ آن می‌کوشد به جوانب مهم کودک بپردازد. این مجتمع سعی می‌کند با استفاده از بازی و محیطی هیجان‌انگیز مهارت‌های خودابرازی، برقراری ارتباط با دیگران، تفکر منطقی و حل مسئله را در نوآموز رشد دهد.

پیش‌دبستان و دبستان 

موسسه آموزشی منظومه خرد در سال‌های ابتدایی به دانش‌آموزان مهارت پرسش کردن را می‌آموزد. در این پایه‌ها برنامه‌ی آموزشی بر اساس روش‌های پرورش خلاقیت است. همچنین با استفاده از روش‌های متنوع در تدریس، وسایل آموزشی، و چندرسانه‌ای به دانش‌آموز این اجازه را می دهد تا به روش خود دروس را بیاموزد. با آموزش مهار‌ت‌های اجتماعی، خویشتن داری، تفکر نقادانه و شناخت احساسات به دانش‌آموزان کمک می‌کنند به خود و احساساتشان در قبال انسان‌ها و مشکلات زندگی اهمیت دهند و به ساختن دنیای بهتر بیاندیشند. هدف این است که یاد بگیرند چگونه بیاموزند و برای زندگی و درس خود برنامه‌ریزی و آن را مدیریت کنند. این موسسه همانقدر که به ریا‌ضی و علوم اهمیت می‌دهد به هنر و پرورش خلاقیت نیز اهمیت می‌دهد. با پرداختن به خودشناسی در کلاس‌های دینی دبستان منظومه خرد، باور‌های دینی دانش‌‌‌آموزان با پرورش تفکر نقادانه و منطقی تحکیم می‌شود.

متوسطه دوره اول

محیط آموزشی بر شخصیت فرهنگی و علمی دانش آموزان تاثیر به سزایی دارد و کمک می‌کند تا نوجوانان حساس‌ترین دوران زندگی خود را که با بلوغ جسمی و روحی همراه است با آرامش سپری کنند. علاقه‌ها و توانمندی‌هایشان را بشناسند، پشتکار و تلاش‌گری را برای رسیدن به رویاهای بزرگ زندگی شان بیاموزند و با نشاط و توانایی مدیریت همه جانبه‌ی خود وارد دوران جوانی شوند. آموزش موثر دروس، همراه با پرورش روحیه‌ی علمی و تفکر خلاق از اولویت‌های متوسطه دوره اول منظومه‌ خرد است. این مدرسه تلاش می‌کند نوجوانان فرهنگ اصیل بومی خود را بشناسند تا بتوانند در تعامل با فرهنگ‌های دیگر، نقشی فعال و سازنده ایفا کنند. مسئولیت‌هایی که دانش آموزان در زمینه های مختلف در این موسسه به عهده می‌گیرند، برنامه‌هایی که به مناسبت‌های مختلف اجرا می‌کنند، مسابقاتی که برگزار می‌کنند، پروژه‌های علمی‌ای که با تلاش به نتیجه می‌رسانند، اردوها و بازدیدهایی که با هدف یادگیری زندگی گروهی، نظم و برنامه ریزی شرکت می کنند، محیط آموزشی موسسه منظومه خرد را پویا، غنی، امن و عاطفی می‌کند. ایشان کار با نوجوانان را عاشقانه انتخاب می‌کنند و درک درستی از ضرورت‌ها و چالش‌های این دوره‌ی سنی دارند. هدف مجتمع منظومه خرد پرورش دانش آموزانی با تفکر منطقی، اخلاق مدار، مسئولیت‌پذیر و اهل چالش است. کسانی که مسئولیت‌های فردی و اجتماعی‌شان را به درستی ایفا می‌کنند و برای آینده‌ی تحصیلی و شغلی‌شان تصمیماتی آگاهانه می‌گیرند.

متوسطه دوره دوم

در دوره دبیرستان، کادر مدرسه سعی می‌کنند دانش آموزان را در موقعیت‌های واقعی زندگی قرار دهند تا روش‌های حل مسئله را بیاموزند. دانش آموزان در مدرسه منظومه خرد با فضایی شبیه به جامعه مواجه می‌شوند و چالش با عقاید و افکار گوناگون را تجربه کنند. در چنین محیطی کار گروهی، تفکر منطقی و ساختار یافته در کنار خلاقیت مورد توجه قرار می‌گیرد و دانش‌آمـوزان دیگـر دریافت‌کنندگان منفعل دانش نیستند بلکه خـود تولیدکنندگان دانش هستند. فرصت‌هایی چــون کـلاس‌هـای انجمن، مسابقات دهه‌ی فجر، جشنواره ی پروژه‌ها، اردوهای تفریحی و فرهنگی و مناسبت‌های گوناگون ملی و مذهبی این امکان را ایجاد می‌کند که پیوند بین زندگی واقعی و فرآیند یادگیری به درستی برقرار شود. در سه سال دوره متوسطه دوم تدریس و سنجش، تحلیل و واکاوی مطالب همزمان پیش می‌رود و دانش آموزان با همراهی مشاوران و معلمان برای مطالعه‌شان برنامه‌ریزی می‌کنند و در آزمون‌های هفتگی میزان تسلطشان به مفاهیم درسی را اندازه‌گیـری می‌کنند تا برای ورود به رشته و دانشگاه موردنظرشان به بهترین نحو آماده شوند. موسسه منظومه‌ی خرد به دانش آموزانش یادآور می‌شود کـه رویاهای‌ خود را جدی بگیرند. همان طور مجتمع با خودارزیابی و دریافت بازخورد مستمر از مخاطبان در جهت تحقق رویاهایش پیش می‌رود. 

هنرستان

در هنرستان خرد علاوه بر آموزش عمیق و جدی دروس این مقطع، دانش آموزان فرصت آن را پیدا می‌کنند که با مفاهیمی گسترده‌تر به صورت عملی و تئوری آشنا شوند و در زمینه‌های مختلف هنری تجارب با ارزشی به دست آورند. آموزش کارگاهی برای کسب مهارت‌های هنری و برگزاری کارگــاه‌های کـوتـاه مدت با حضور هنرمندان مطرح عرصه‌ی تجسمی، دانش آموزان را با فضای کار حرفه‌ای آشنا می‌کند و به آن‌ها در شناخت دقیق‌تر علایق‌شان کمک می‌کند. همچنین برنامه‌های بازدید از آثار و اجرا‌های هنـری در کنار مربیان هنرستان درک و دریافت عمیق‌تر از هنر را برای دانش‌آموزان میسر می‌کند. کادر هنرستان منظومه خرد معتقد است برای این که هنرجویان بتوانند هنرمندان موفق و مؤثری باشند بیش از هر چیز نیاز دارند که صاحب دیدگاه و بینش هنری باشند. از این رو لازم است که تئوری‌های هنر و تاریخ هنر را خیلی خوب بشناسند و ضمن مطالعه و کار عملی، توانمندی و مهارت‌های هنری خود را ارتقا دهند و پس از آشنا شدن با سبک ها و دیدگاه‌های مختلف هنری به تدریج سبک شخصی خود را پیدا کنند. هنرستان آغـاز راهی است برای آنان که هنـر را پیشه‌ی خود خواهند کرد و می‌خواهند مسیر تعالی خود را از میـان راه‌های پر پیچ وخم هنر طی کنند.

مجتمع خرد در مورد اهدافش اینگونه می‌نویسد:

هدف ما فراهم کردن محیطی یادگیرنده، سالم، شاد، صمیمی و نوآورانه است. محیطی پویا و اخلاقی برای پرورش انسان‌هایی امین و شریف که نسبت به محیط اطرافشان احساس مسئولیت می‌کنند. می‌خواهیم شاگردانمان بعد از سـال‌ها حضور در مدرسه وقتی وارد محیط اجتماعی می‌شوند، مهارت‌های اساسی برای تحصیل، کار و زندگی را داشته باشند و به عنوان یادگیرندگان مادام‌العمر این مهارت‌ها را توسعه دهند.

 دورنمای هدفدار موسسه خرد:

تبدیل شدن منظومه‌ خرد به یک موسسـه‌ی تراز جهانی؛  یعنی موسسه‌ای که عملکردش را به طور مستمر بهبود می‌بخشد، اعضـایش با تمامیت اخلاقی متعهد به انجام مسئولیت‌هایشـان هستند و با توسعه‌ی مستمر قابلیت‌هایشان، یادگیرندگان مادام العمر هستند.

• ماموریت مجتمع آموزشی منظومه خرد: کمک به افراد جامعه برای توانمندتر شدن

• ماموریت مدارس: ایجاد محیطی برای توسعه‌ی شخصی در حـد بالاترین توان بالقـوه‌ی هر فرد

راز موفقیت منظومه خرد

در بخش‌های قبل به خوبی به سیستم آموزشی موسسه منظومه خرد پرداختیم. با مطالعه‌ی پیشینه و اهداف این مجتمع درمی‌یابیم منظومه‌ی خرد از همان ابتدا سعی در موفقیت و ایجاد تمایز میان خود و رقبای خود داشته و همین موضوع باعث سرازیر شدن ایده‌های نو جهت طراحی و ساخت مدرسه‌ای موفق شده است. مدارسی که تاکنون در لیست ما بوده‌اند و در مورد آنها حرف به میان آمده است مثل دبیرستان شریعتی از ابتدا از یک سالنامه یا راه‌نامه‌ی مدرسه استفاده کرده‌اند. این سالنامه همان راهنمای نقشه‌ای است که یک مدرسه به آن نیاز دارد؛ مجموعه‌ای از اهداف و رویکرد‌های یک مدرسه که می‌تواند زمینه موفقیت را برای هر مدرسه‌ی نوپایی فراهم آورد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به سایت این موسسه آموزشی به نشانی https://www.kheradedu.ir/ مراجعه کنید.

۱. مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی

۲