معرفی چند بازی آموزشی که می‌تواند حسابی برای دانش‌آموزان شما مفید باشد!

قبلا در مقاله‌ای از همکلاسی به موضوع گیمیفیکیشن در آموزش پرداخته بودیم، هنگامی که شما سرگرمی را در فرایندهای آموزشی خود به کار می‌گیرید، در حقیقت از گیمیفیکیشن استفاده کرده‌اید؛ به عنوان مثال اگر در کلاس درس دانش‌آموزان شما در ازای پاسخ به هر سوال درست ۵ امتیاز دریافت می‌کنند و در نهایت می‌توانند با امتیازهای خود یک کار جذاب انجام دهند (مثلا یک جایزه از شما بگیرند) شما در حال استفاده از گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی در آموزش‌های خود هستید؛ این فرایند به این دلیل مهم است که آموزش به‌خودی‌خود یک کار خسته‌کننده محسوب می‌شود و اگر بتوانید آن را با بازی و سرگرمی همراه کنید، احتمالا دانش‌آموزان‌تان با علاقه‌ی بسیار بیشتری آموزش‌ها را دنبال خواهند کرد.

اصلا چرا سرگرمی در آموزش مهم است؟

احتمالا خیلی از ما بازی را فقط مختص کودکان می‌دانیم، اما اصلا این‌طور نیست، ذهن انسان به شکلی تکامل یافته که در ازای انجام برخی فعالیت‌ها، به خودش جایزه می‌دهد، این جایزه همان دوپامین (Dopamine) یا هورمون شادی‌بخش مغز است که در نتیجه‌ی انجام فعالیت‌هایی مثل ورزش، هیجان، خوردن خوراکی‌های خوشمزه، بازی و… در بدن انسان ترشح می‌شود و احساس خوبی را در افراد به وجود می‌آورد.

هنگامی که شما در ازای یاد گرفتن یک مفهوم آموزشی، جایزه‌ای به دست می‌آورید، مغز به شکل طبیعی به خاطر هیجانی که دریافت کرده، باعث ترشح هورمون دوپامین در بدن می‌شود و این یعنی همان احساس خوبی که شما را وادار می‌کند باز هم آن کار قبلی (آموزش در کنار یادگیری) را انجام دهید؛ به همین دلیل است که این روزها استفاده از سرگرمی در آموزش مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز یادگیری، به یکی از ترندهای روز دنیا تبدیل شده؛ ضمنا طبق تحقیقاتی که در دانشگاه سم هیستون آمریکا انجام شده، پژوهش‌گران متوجه شده‌اند زمانی که معلم‌ها در هنگام تدریس از طنز و سرگرمی استفاده می‌کنند، دانش‌آموزان خیلی بهتر مطالب را به خاطر می‌سپارند.

بازی‌ها نیز جزو آن دسته از فرایندهایی قرار می‌گیرند که برای انسان لذت‌بخش هستند و فرقی نمی‌کند چند سال دارید یا در چه مقطعی تحصیل می‌کنید، در هر صورت بازی می‌تواند هورمون دوپامین را در بدن انسان ترشح کند و این یعنی افزایش تمرکز و انرژی، پس اگر در کنار یادگیری استفاده شود، می‌تواند تاثیر مثبتی در فرایند یادگیری بگذارد.

بازی آموزشی چیست و چه کاربردی دارد؟

بازی آموزشی که به شکل تخصصی‌تر آن را بازی جدی (Serious Game) نیز می‌نامند؛ به بازی‌های اطلاق می‌شود که هدف اصلی آن‌ها صرفا سرگرمی نیست و یک مفهوم را به بازیکن آموزش می‌دهند، احتمالا شما هم نمونه‌های مختلفی از این بازی‌ها را در اطراف خود دیده‌اید، از بازی‌های فیزیکی گرفته تا بازی‌های موبایل و کامپیوتر که به نوعی می‌توان همه‌ی آن‌ها را جزو بازی‌های جدی به حساب آورد.

بازی مثل لگو که احتمالا خیلی از ما آن را می‌شناسیم نوعی بازی آموزش محسوب می‌شود که در حین بازی کردن، نحوه‌ی تجسم سازه‌ها و چیدمان آن‌ها را به کودکان آموزش می‌دهد، از بین بازی‌های دیجتال هم، بازی‌های کلماتی که باید در آن‌ها کلمات معناداری را از ترکیب حروف ایجاد کنید، جزو معروف‌ترین بازی‌های آموزشی به‌حساب می‌آیند.

معرفی چند نمونه بازی آموزشی معروف!

همانطور که جلوتر هم اشاره کردیم، انواع مختلفی از بازی‌های فیزیکی و دیجیتالی که با هدف آموزش، طراحی و پیاده‌سازی شده‌اند وجود دارد، بازی‌هایی که در عین سادگی، حسابی ذهن شما را به چالش می‌کشند و می‌توانند ساعت‌ها دانش‌آموز شما را سرگرم کنند؛ در ادامه با چند نمونه بازی آموزشی معروف آشنا می‌شویم.

بازی آموزشی مونوپولی (Monopoly)

بازی مونوپولی که آن را به نام‌های ایروپولی یا روپولی هم می‌شناسند، یکی از معروف‌ترین بازی‌های آموزشی است که محبوبیت زیادی در کل دنیا دارد و اتفاقا در ایران هم طرفداران زیادی را به خود اختصاص داده، هدف این بازی در ظاهر ساده است، بچه‌ها باید با خرید و فروش در این بازی سعی کنند خانه‌های مختلف موجود در بازی را به ارزان‌ترین قیمت ممکن بخرند و آن را به قیمت بالاتر به‌فروش برسانند؛ این بازی می‌تواند مهارت‌هایی مثل ریسک‌پذیری، سرمایه‌گذاری و قدرت مذاکره را در کودکان و نوجوانان پرورش دهد.

این بازی ترکیبی از یک بازی شانسی و فکری محسوب می‌شود، تاس یک از ارکان مهم بازی است، به همین دلیل این بازی تا حدود جزو بازی‌های شانسی محسوب می‌شود؛ اما نکته‌ی مهم اینجاست که کودکان باید در بازی آینده‌اندیش باشند و برای هر تصمیمی که می‌گیرند، فکر کنند؛ به همین دلیل این بازی در عین حال یک بازی فکری نیز محسوب می‌شود که می‌تواند حسابی بازیکنان را سرگرم کند و در عین حال، مهارت‌های زیادی را هم به آن‌ها آموزش دهد.

بازی آموزشی مافیا (Mafia)

یکی از معروف‌ترین بازی‌هایی که این روزها خیلی از افراد آن را بازی می‌کنند، مافیاست؛ این بازی حتی در جمع بزرگ‌سالان هم بسیار محبوب است؛ هرچند این بازی شاید چندان برای کودکان کم‌سن‌وسال جذاب و سرگرم‌کنند نباشد، اما می‌تواند فرزند نوجوان شما را حسابی سرگرم کند! بازی مافیا هم مثل مونوپولی نوعی بوردگیم (Board Game) محسوب می‌شود؛ بردگیم‌ها بازی‌هایی هستند که با استفاده یک صفحه و چندین کارت قابل اجرا هستند و معمولا به شکل گروهی بازی می‌شوند.

این بازی برای اولین بار توسط یک دانشجوی روانشناسی به نام دیمیتری دیویدف، به عنوان یک پروژه‌ی دانشگاهی در مسکو طراحی و معرفی شد و در ابتدا فقط در کلاس‌های درس و خوابگاه‌های دانشگاه‌های شوروی رواج داشت، اما به مرور در کشورهای اروپایی و آمریکایی هم معروف شد و در سال‌های اخیر به ایران هم رسید و حسابی سروصدا به‌پا کرد، به شکلی که این روزها در خیلی دورهمی‌های دوستانه یا جمع‌های خانوادگی، افرادی را می‌بینیم که دور هم سرگرم بازی مافیا هستند.

این بازی به این می‌تواند برای فرزندان و دانش‌آموزان شما مفید باشد که قدرت تکلم، حفظ خونسردی و تحلیل‌های منطقی را در بازیکنان پرورش می‌دهد؛ در این بازی افرادی که نتوانند به خوبی از خود دفاع کنند و با دلایل منطقی سایر بازیکنان را آگاه کنند، از بازی حذف خواهند شد؛ در حقیقت این بازی به شکلی طراحی شده که چند گروه از افراد (گروه مافیا، مردم عادی، رئیس مافیا، قاتل و…) در مقابل هم قرار می‌گیرند و بازیکنان باید با توضیحات منطقی، یکدیگر را شناسایی کنند و به همین دلیل می‌تواند یک بازی آموزشی جذاب و به شدت سرگرم کننده به حساب آید.

بازی آموزشی جنگا (Jenga)

بازی جنگا (Jenga) یا برج هیجان، یک بازی معروف و ساده است که قدرت تمرکز و دقت شما را به چالش می‌کشد؛ این بازی برای نخستین بار توسط فردی به نام لزلی اسکات (Leslie Scott) که یک طراح بازی اهل بریتانیاست ابداع شد؛ مکانیزم بازی آموزشی جنگا بسیار ساده است، این بازی از ۴۸ بلوک چوبی تشکیل شده که باید آن‌ها را به شکل افقی و عمومی روی هم بچینید و یک برج چند طبقه درست کنید، هر طبقه از ۳ بلوک چوبی ساخته شده؛ پس از اینکه بلوک‌ها روی هم چیده شدند، هر بازیکن به نوبت باید یکی از بلوک‌ها را در قسمت‌های زیرین برج بردارد و آن را روی برج قرار دهد.

اما مراقب باشید! برج شما در هر مرحله ناپایدارتر می‌شود و اگر هنگام جابه‌جا کردن بلوک‌های چوبی، برج را خراب کنید، نفر مقابل برنده‌ی بازی خواهد بود! برای اینکه بتوانید به‌خوبی از پس چیدن بلوک‌ها بربیاید، باید سعی کنید تمرکز و خونسری خود را حفظ کنید و با آرامش و دقت بلوک‌ها را از پایین برج خارج کنید، ضمنا مراقب باشید که کدام بلوک را خارج می‌کنید، اگر در این مرحله با استراتژی پیش بروید،‌ می‌تواند حرکت بعدی رقیب‌تان را حسابی سخت و دشوار کنید!

بازی‌های کلماتی (Word Games)

نمونه‌های بسیار زیادی از بازی‌های کلماتی این روزها برای تلفن‌های موبایل منتشر شده‌اند، در این نوع از بازی‌ها، در هر مرحله چندین حرف به شما نمایش داده می‌شود و باید با ترکیب آن‌ها، کلمات معناداری درست کنید تا بتوانید به مرحله‌ی بعدی بروید؛ نمونه‌های فارسی و انگلیسی زیادی از این بازی‌ها در مارکت‌های اپلیکیشن وجود دارند که می‌توانید آن‌ها را برای تلفن هوشمندتان دانلود کنید؛ این سبک از بازی‌ها نه‌تنها می‌توانند دایره‌ی لغات دانش‌آموزان را تقویت کنند، بلکه ذهن بزرگ‌سالان را هم حسابی به چالش می‌کشند و می‌توانند برای همه‌ی سنین سرگرم‌کننده باشند.

به نظر شما بازی‌ها چه تاثیری در یادگیری دارند؟ آیا شما هم بازی آموزشی دیگری می‌شناسید که برای دانش‌آموزان مفید و جذاب باشد؟ دیدگاه‌ها و تجربیات خود را با ما و سایر کاربران همکلاسی به اشتراک بگذارید؛ راستی اگر علاقه‌مند به هوشمند سازی مدرسه خود هستید، می‌توانید همین حالا از مشاوره‌ی رایگان همکلاسی استفاده کنید.